Bellek satın alırken dikkat edilmesi gereken en önemli nokta belleğin sisteminiz uyup uymayacağı yani bellek uyumluluğudur. Buna ek olarak, ne kadar belleğe ihtiyacınız olduğunu ve elbette buna bağlı olarak, fiyat, kalite, temin edilebilme, satış sonrası hizmetler ve garanti gibi unsurlar önem kazanmaktadır.

Bu bölüm; seçiminizi etkileyen bu faktörleri açıklayarak,aklınıza takılan sorularınıza yanıtlar verecek ve en doğru seçimi yapmanıza yardımcı olacaktır. Bunun için bellek almadan önce şu soruların yanıtlarını bulmalısınız:

• Ne kadar belleğe ihtiyacım var?
• Sistemimin tanıyacağı/kabul edeceği bellek miktarı ne kadar?
• Hangi bellek tipi benim sistemime uygun?
• Anakart üzerinde kaç yuva var ve ben bellekleri yuvalara nasıl yerleştireceğim?
• Belleğin kaliteli olduğuna nasıl karar verebilirim?
• Bellek fiyatları hakkında ne bilmeliyim?
• Bilmem gereken diğer şeyler nelerdir?

Bilgisayarınız için en uygun bellek modülünü ve yükseltme biçimini öğrenmenin en kolay ve basit yolu “Memory Configurator – Bellek Konfigüratörü” adı verilen uygulamaları kullanmak. Hemen hemen tüm büyük bellek üreticileri kullanıcılara bu uygulamayı sunmakta. Bizim size tavsiyemiz Kingston Technology tarafından hazırlanan “Memory Configurator” uygulamasını kullanmanız.

UYUMLULUK

Daha önce de söylediğimiz gibi bellek bileşenlerinin sisteminizle olan uyumu, bellek kapasitenizi yükseltirken göz önüne almanız gereken en önemli etken. Bu bölümde bellek seçimi ve kullanımında bellek konfigüratörü kullanmanın avantajlarından sık sık bahsedeceğiz.

HANGİ TİP BELLEK BENİM SİSTEMİME UYGUN?

Sisteminiz için uygun belleği öğrenmenin en kolay yolu, sisteminizle birlikte verilen kullanım kılavuzu ve diğer dokümanları incelemektir. Daha sonrasında ayrıntılı bilgi ve yardıma ihtiyacınız olduğunda ise birçok yerden temin edebileceğiniz bellek konfigüratörlerini kullanabilirsiniz. Kingston ve tüm markalı bellek üreticileri hazırladıkları konfigüratörler ile bellek seçiminde kullanıcılara destek olmaktadırlar.

Bellek konfigüratörü kullanırken, beş farklı ölçüte göre arama yapabilirsiniz:

• Sistem üreticisi/model
• Bilgisayar model adı
• Bellek modülü parça kodu (örneğin, Kingston, distribütör, üretici)
• Spesifikasyon
• Genel bellek türü
  Kingston Memory Configurator uygulamasına ulaşmak için , burayı tıklayınız.

EĞER SİSTEMİMİ BELLEK KONFİGÜRATÖRÜNDE BULAMAZSAM NE OLACAK?

Eğer sisteminizi bellek konfigüratörü programlarında bulamadıysanız, ne tür bellek kullandığınız öğrenmek için sisteminizle gelen dokümanları inceleyiniz. Bu dokümanlarda genellikle size gerekli olan bellek hızı gibi bilgiler mevcut bulunmaktadır. Spesifikasyon ölçütü ile arama yaparken uygun belleği bulmak için bu bilgi bile yeterlidir. Eğer hala yeterli bilgiye sahip olamdığınızı düşünüyorsanız size en yakın bilgisayar bayisine başvurabilirsiniz, yada info@asnet.com.tr adresinden bizlere ulaşabilirsiniz.

KAÇ BELLEK YUVASI AÇIK DURUMDA OLMALI?

Bilgisayarınızın içinin nasıl göründüğü yada ne kdar bellek takılı olduğu hakkında hiçbir fikriniz olmayabilir. Bilgisayarınızı satın alırken içine bakmış yada kullanım kılavuzunda buluna konfigürasyon şemasını incelemiş olabilirsiniz. Sisteminizin bellek konfigürasyonu hakkında hiçbir fikriniz olmasa bile bellek konfigüratörü programlarını kolayca kullanabilirsiniz. Her sistem için, sistemdeki bellek yuvası sayısını ve temel bellek konfigürasyonu kurallarını gösteren “bank şeması – bank schema” adı verilen diyagramlar bulunur. Sonraki bölümlerde, yuva sayısını belirlemek ve bellekleri yuvalara nasıl yerleştirileceğini anlamak için bank şeması diyagramının nasıl kullanılacağını anlatacağız.

BANK ŞEMASI NASIL OKUNUR?

Bank şeması, satır ve sütunlardan oluşan ve sisteminizdeki bellek yuvası sayısını gösteren diyagramdır. Bu diyagram anakartınızın bank yerleşimini kolayca anlamanız için hazırlanmış teorik bir yapıdır. Bu yapı sayesinde bellek modülü satın alırken ve sisteminize modül takarken size gereken konfigürasyon bilgilerini kolayca öğrenebilirsiniz.

Bir bank şemasında her [__] bir bellek yuvasını göstermektedir:

Örnek: [__][__][__][__] = 4 bellek yuvası

Diyagramdaki her sütun bir bellek bankını göstermektedir. Sütundaki ” ” sembolü bir banktaki bellek yuvası sayısını göstermektedir. Yükseltme işlemi bir defada tek bir bank biçiminde yapılır. Örneğin; eğer her sütunda iki [__] olan dört sütun var ise, yükseltme bir defada iki modül ile yapılacak demektir. Ancak eğer tek bir [__] satırı var ise, yükseltme bir defada tek bir modül ile de yapılabilir.

Örnekler:

8 yuva = [__][__][__][__][__][__][__][__]

(Modüller birer birer istenilen kombinasyonda takılabilir)

8 yuva (2’şerli 4 bank) =

(Bir defada iki modül birden takılmalıdır)

4 yuva (4’lü 1 bank) =

(Bir defada dört modül birden takılmalıdır)

Standard bellek (sisteminize takılı olarak gelen bellek) diyagramda removable – çıkarılabilir yada non-removable – çıkarılamayan olarak belirtilir.

Removable – çıkarılabilir bellek, bellek yuvalarına takılı halde gelen modüllerden oluşur. Daha yüksek kapasite istenildiğinde bu modüller çıkartılarak yüksek kapasiteli modüller takılabilir. Çıkarılabilir bellek, yanında bir sayı olan “ ” sembolü ile gösterilir:  64 [___] ifadesinin anlamı, birinci yuvada 64MB’lik bir modül olduğu ve ikinci yuvanın boş olduğudur.

Non-removable – çıkarılamayan bellek, genellikle anakart üzerine lehimlenmiş biçimdedir. Bank şemasında köşeli parantez içerisinde gösterilir: [_64MB_] ifadesinin anlamı, anakart üzerinde yerleşik 64MB bellek olduğu ve iki adet bellek yuvası daha bulunduğudur.

Eğer sisteminiz konfigüratörde yer almıyorsa, sisteminizde kaç bellek yuvası ve bunların hangilerinin dolu olduğunu öğrenmek için sisteminiz açılırken F1 tuşuna basınız. Eğer sisteminiz destekliyorsa, sisteminizde bulunan bellek yuvalarını, hangi bellek yuvalarının dolu olduğunu ve yuvalara takılı bellek miktarını gösteren bir ekran açılacaktır. Eğer sisteminiz açılırken F1 tuşuna bastığınızda bu tür bir ekran açılmıyorsa, daha detaylı bilgi için sistem kullanım kılavuzunuza bakınız.

Son çare olarak, bilgisayar kasanızı açıp bellek yuvalarına bakabilirsiniz. (Önemli Not: Bilgisayar kasanızı açmadan önce sistem üreticinizin garanti ve ilgili şartlar ile ilgili uyarıları için sistem dokümanlarını incelemelisiniz). Kasayı açtığınızda belleklerin çiftler halinde takılı olduğu bankları görebilirsiniz. Bank etiketleri bankları tanımanızı sağlayacaktır. Banklar 1 yerine 0’dan başlayarak numaralandırılırlar. Bu nedenle eğer iki bankınız varsa, birinci bank “bank 0” ve ikinci bank “bank 1” olarak adlandırılır.

BELLEKLERİ YUVALARA NE ŞEKİLDE YERLEŞTİRMELİYİM?

Çoğu durumda; yeni bellek alırken yapmanız gereken, mevcut belleklerinizi atmanızı gerektirmeyen kalmadan en iyi bellek konfigürasyonunu belirlemenizdir. Bunun içinde bilgisayarınız ilk aldığınızda doğru bellek konfigürasyonunu seçmenizdir. Düşük kapasiteli modüller daha kolay bulundukları ve ucuz< oldukları işçin sistem üreticiler ve bayiler bellek yuvalarına çok sayıda düşük kapasiteli modül yerleştirebilmektedirler. Bir örnekle anlatmak gerekirse, 256MB’lık bir sistem olduğunu kabul edelim. Bu sistem iki ayrı biçimde satılıyor olsun; 128MB’lık iki modül halinde ve 256MB’lık tek modül halinde. Bu durumda doğru seçim ikinci konfigürasyon daha iyi bir seçimdir çünkü hem daha fazla bellek yuvasını boş bırakarak daha yüksek kapasite imkanı sunmakta hem de düşük kapasiteli olmadığı için sisteminizde kullanılabilir. Aksi durumda birinci konfigürasyonu seçmiş olsaydınız, kullanılır durumda tek bir bellek yuvanız olacaktı.

Bilgisayarınızı aldıysanız ve ilk bellek artırımınızı yapacaksanız, ihtiyacınız olan en yüksek kapasiteli belleği satın almalısınız, özellikle de sadece yeni belleği takabileceğiniz bir yada iki broş yuva varsa bu durum daha da önem kazanır. Şunu da unutmayınız, bilgisayar uygulamaları için gereken bellek gereksinimleri 12-18 ayda bir iki katına çıkar. Yani bugün size çok yüksek gelen bellek kapasitesi bir yıl içerisinde yetersiz gelmeye başlayabilir.

KALİTE

Tüm ürünlerde olduğu gibi, bellek kalitesi de üreticiden üreticiye farklılık göstermektedir. Genel olarak büyük ve tanınmış markalara sahip üreticiler tasarım özellikleri, yüksek kalite bileşen kullanımı ve uluslararası standartlara uygun kalite kontrol süreçleriyle yaptıkları yoğun testlerle kullanıcılara güvenilir bellekler sunmaktadırlar. Aynı şeyi düşük kaliteli, düzgün çalışmayan ve sisteminizi yüksek kapasitede çalıştırdığınızda nasıl çalışacakları belli olmayan düşük kaliteli bellekler için söylemek mümkün değildir. İstediğiniz kalitenin ne olduğuna karar vermek için aşağıdakileri göz önünde bulundurmanızı tavsiye ederiz:

1. Satın aldığınız bellek arızalandığında, geri iade için başvuru imkanı var mı? Sorun çözülene dek bilgisayarınız olmadan bir kaç gün bekleyecek zamanınız var mı?

2. Eğer düşük kaliteli bir bellek kullanıyorsanız, arada bir olacak kesintilere – bilgisayarınızın aniden “kilitlenmesi”, yada mavi ekran gibi – alışmanız gerekecektir. Çalışırken dokümanlarınızı ne sıklıkta kaydedersiniz ve çalışmalarınızı kaybettiğinizde bu size kaça mal olur? Bilgisayarınızı oyun oynamak, e-posta okumak yada İnternet’te gezinmek için kullanıyorsanız bu tür kesintiler siz fazla rahatsız etmeyebilir. Ancak eğer bilgisayarınızı iş için kullanıyorsanız, yaptığınız çalışmaların kaybolması ciddi sorunlara neden olabilir.

3. Güvenilmez belleklerin getirdiği en büyük tehlike: verilerdeki birkaç bit-in değişmesi yada hatalı okunması yani veri bozulmasıdır. Veri bozulmasının sonuçları, dokümanlarınızda oluşacak yazım hataları yada hesap tablolarınızda oluşacak hesap hataları olarak ortaya çıkar. Bilgisayarınızda yaptığınız işlerin doğruluğu ne derece önemlidir? Burada da yine bilgisayarınızı ne için kullandığınız önemlidir. Çünkü bilgisayarınızı oyun oynamak, mektup yazmak ve İnternet için kullanıyorsanız bu tür hatalar sizin için sorun olmayabilir. Fakat eğer önemli bazı finanssal hesaplamalar yapıyorsanız, verilerinizin ve yaptığınız hesaplamaların doğruluğundan emin olmanız gerekir.

4. Tüm ürünlerde olduğu gibi ihtiyacınız olan kalite ve dayanıklılık ürünü nasıl kullanacağınıza bağlıdır. Çok yoğun kullanım gerektiren bilgisayar uygulamalarında, bellek ihtiyacı yüksektir. Bu tür uygulamalar, sistem hızına uygun ve güvenilir özelliklere sahip bellekler ile daha iyi çalışırlar. Eğer yazı yazmak gibi hafif uygulamalar yerine çoklu ortam ve benzeri yüksek veri tüketimi olan programlar kullanıyorsanız, düşük kalite belleğinizin hata yapma / arızalanma ihtimali yüksek olacaktır.

BELLEK KALİTESİNE KARAR VERMEK

Aşağıda bir bebeğin kalitesine karar verirken göz önüne almanız gereken bazı önemli etkenler açıklanmaktadır:

TASARIM

Bellek modülü tasarımcıları, tasarım yaparken, ya kesin olarak belirlenmiş teknik şartlar uyarlar yada maliyeti düşürmek için bazı ödünler verirler. Genel olarak, tasarımını kendisi yapan üreticiler, modül kalitesi üzerinde daha fazla kontrol imkanına sahiptirler.

BİLEŞENLER

DRAM yongaları, devre plakaları ve diğer bileşenlerin kalitesi, tüm modül kalitesini önemli oranda etkileyen bir etkendir. Yüksek kaliteli bellek yongaları düşük kaliteli yongalardan %30 daha pahalıdır, ve yüksek kaliteli devre plakaları düşük kaliteli alternatiflerinden %50 daha pahalıdır.

MONTAJ

Bellek montajı sırasında etkili olan faktörler tüm bellek kalitesini etkilemektedir. Bileşenlerin doğru işlenmesi, lehim kalitesi gibi etkenler verinin/bilginin, yongadan modüle/modülden yongaya iletimini etkiler. Montaj ve depolama alalarındaki rutubet ve ısı da; bellek bileşenlerinin; çarpılması, genleşmesi yada büzülmesini önleyecek biçimde düzenlenmelidir.

DOĞRU İŞLEME

Electro-Static Discharge (ESD), bellek modülü arızalarının en büyük sebeplerinden biridir. ESD arızası, aşırı ve uygun olmayan işleme yapma sonucu ortaya çıkar. Bellek modülleri sadece uygun işçiler tarafından işlenmeli ve işçiler düzenli olarak “topraklanmalıdır”. Modüller nakliye ve satış sırasında ESD ortaya çıkmasını önleyecek şekilde paketlenmelidirler.

TEST

Tam olarak test edilmiş belleklerde, çalışma esnasında hata ile karşılaşma olasılığı daha düşüktür. Standart üretim testlerine ek olarak, modüllerin doğru yapılıp yapılmadığından emin olmak için modüller kullanılacakları sistemler ile uyumluluk testleri yapılmalıdır. DRAM çekirdeği güvenilirliği test edilmeli ve modüller yoğun kullanımlı sistemler için “en uygun” hızlarda test edilmelidir. Bazı şirketler bu testlerin tamamını yaparlar bazıları ise sadece bir kısmını yapar.

FİYATLANDIRMA VE ELDE EDİLEBİLME

Bu bölümde bellek pazarında oluşan fiyat dalgalanmaları hakkında fikir edinmenizi sağlayacak bilgiler verilmektedir.

DRAM YONGA PAZARI

Bellek modülleri DRAM yongaların üretilir, yongalar (“fabs” olarak da adlandırılan) büyük tesislerinde üretilir. Bu işletmelerin kurulumu için iki yıl kadar süre ve büyük miktarlarda yatırım gerekmektedir – işletme başına ortalama 3 milyar dolar. Bu zaman ve maliyet faktörleri, bellek pazarındaki arz ve talep teki dalgalanmalara müdahale etme imkanını etkilemektedir. Yongaya olan talep arttığında, yonga üreticileri genellikle hemen tepki veremezler çünkü daha yüksek üretim yapabilmek için yapılacak kapasite artırım yatırımı yüksek maliyetlidir ve geri kazanç garanti değildir. Özellikler tüm rakipler de aynı anda benzer şeyler yapmakta olduğu için bu karar daha da önem kazanmaktadır. Bu yüzden eğer üreticiler talep artışının geçici olduğunu yada yatırımın kârlı olmadığını düşünüyorlarsa talep artışının ilk etkisi fiyat artışı olacaktır. Aynı şekilde eğer piyasada arz fazlası varsa bu defa da üreticiler fiyatları olabildiğince “başa baş “ (maliyet=satış fiyatı) noktasında tutmaya çalışacaklardır. Bunun sebebi bir işletmeyi kapatma maliyetinin o işletmeyi düşük fiyatlı ürünler üretip satmasından daha yüksek olmasıdır. Sonuçta eğer işletme yeterince dayanabilirse, kaybettiklerini yeniden kazanma şansına sahip olacaktır çünkü bir süre sonra tüm üreticiler üretimi azaltacaklar ve piyasa dengeye ulaşacaktır.

BELLEK FİYATLARI NEDEN İNİŞ – ÇIKIŞLIDIR

Bellek fiyatlarına etki eden birçok faktör vardır. Bunlardan başlıcaları: talep, DRAM üretim seviyesi, piyasadaki mevcut stok, yılın hangi döneminde olunduğu, yeni bir işletim sisteminin piyasaya çıkması ve bilgisayar satışlarıdır. Tüm bu etkenler bellek fiyatlarını farklı zamanlarda birlikte yada ayrı ayrı etkilerler.

Bellek alırken akılda tutulması gereken yılın bir çeyreğinde alınan bir 256MB modülün bir sonraki çeyrekte aynı fiyatta olmayacağıdır. En pratik yaklaşım bellek fiyatlarını en yakın geçmiş ile karşılaştırmaktır. Fiyat karşılaştırması yaparken doğru ve dengeli karşılaştırma için bellek tiplerini değil de MB başına düşen fiyat karşılaştırılmalıdır.

Piyasada bir düşüş söz konusu ise bunun “fırsat” yada kalitesiz bileşenlerden kaynaklanan “şanssızlık” olup olmadığına dikkat edilmelidir. Arz fazlası olan bir pazarda, uygun fiyatlı bellek bulma şansınız artar ancak şunu da unutmayın, üreticilerin gelirlerinde düşüş olmaktadır, dolayısıyla test ve diğer yüksek maliyetli üretim süreçlerinde ve malzemelerde bazı kesintiler yaparak zararını dengelemeye çalışacaktır. Bu konuda detaylı bilgi için yukarıdaki “Kalite” bölümünü inceleyiniz.

Bölüm 7 : Diğer Bellek Teknolojileri <<  Anasayfa >>  Bölüm 9 : Bilgisayarıma Nasıl Bellek Eklerim